Description

Zanim w 1944 r. doszło do otwartej walki z Niemcami w Warszawie, wcześniej za broń chwycili powstańcy polscy na Wołyniu, Wileńszczyźnie, w Galicji. Potem także na Rzeszowszczyźnie, Lubelszczyźnie, w Białostockiem i wielu innych regionach. W tak szerokim kontekście historycznym można dopiero właściwie ocenić skalę, zasięg i rezultaty walki podjętej wtedy przez dziesiątki tysięcy żołnierzy i działaczy cywilnych Polskiego Państwa Podziemnego. Praca przedstawia genezę, strukturę, życie codzienne, akcje bojowe żołnierzy 1. Brygady Wileńskiej Armii Krajowej dowodzonej przez por. Czesława Grombczewskiego „Juranda”, który poległ 13 lipca 1944 r. pod Krawczunami–Nowosiółkami w ostatnim boju spotkaniowym AK stoczonym na Wileńszczyźnie przez II Zgrupowanie mjr. dypl. Mieczysława Potockiego „Węgielnego” z wycofującymi się oddziałami Wehrmachtu. Zostały opisane różne aspekty służby konspiracyjnej i polowej jurandowców w oddziale partyzanckim operującym na wielonarodowym obszarze przedwojennego województwa wileńskiego.