Description

Książka stanowi pierwsze systematyczne i wszechstronne studium poświęcone filozofii języka sankhji (sa?khya) – jednej z najważniejszych indyjskich tradycji filozoficznych uznających autorytet Wed (astika). Autorka dokonuje rekonstrukcji i analizy filozofii języka trzech swoistych form sankhji: sankhji klasycznej, przedstawionej w Sankhja-karice (Sa?khya-karika) Iśwarakryszny (Iśvarak???a) i ośmiu komentarzach do niej, sankhji poklasycznej Tattwa-samasy (Tattva-samasa) i jej komentarza Krama-dipiki (Krama-dipika) oraz sankhji poklasycznej Sankhja-sutr (Sa?khya-sutra) i komentarza do nich Sankhja-sutra-wrytti (Sa?khya-sutra-v?tti) autorstwa Aniruddhy. Książka zawiera trzy rozdziały, z których każdy poświęcony jest jednej z tych trzech form sankhji. Studium opiera się na sanskryckich tekstach źródłowych, w tym tekstach do tej pory nieprzetłumaczonych na żaden z języków europejskich i mało zbadanych. Autorka rzetelnie bada oryginalne teksty sankhji, a także uważnie przygląda się historycznemu kontekstowi filozofowania, w którym te teksty powstały, ze szczególnym uwzględnieniem polemik prowadzonych przez sankhję z innymi indyjskimi tradycjami filozoficznymi (przede wszystkim njają-waiśesziką, mimansą, gramatykami i buddystami). Autorka ukazuje sankhję jako pełnowartościowego uczestnika indyjskiej refleksji filozoficznej nad wiarygodnym świadectwem słownym i innymi zagadnieniami filozofii języka. Sankhja rozważa różne kwestie szeroko rozumianej filozofii języka, m.in.: natury i zakresu obowiązywania wiarygodnego świadectwa słownego (apta-vacana, śabda), czy wiarygodne świadectwo słowne stanowi osobne źródło prawdziwego poznania (prama?a), niesprowadzalne do wnioskowania (anumana), przenośni, warunków łączenia się słów w zdanie, relacji wzajemnej między znaczeniem pojedynczego słowa a jego znaczeniem w zdaniu oraz relacji między znaczeniami poszczególnych słów tworzących zdanie a znaczeniem zdania, pochodzenia Wed, sposobów poznania związku między słowem a jego znaczeniem. Sankhja bierze udział w pionierskich polemikach (np. przedstawiając przekonywające argumenty przeciwko hermeneutyce mimansy sprowadzającej wszystkie wypowiedzi wedyjskie do nakazów i ich elementów pomocniczych), wnosi wkład w kształtowanie nowej koncepcji warunków łączenia się słów w zdanie, wykazuje dogłębną znajomość myśli swoich oponentów i wymierza w nią celne strzały (np. polemizując z buddystami przeciwko sprowadzeniu wiarygodnego świadectwa słownego do wnioskowania), tworzy oryginalne koncepcje (np. niemających autora, lecz niebędących wiecznymi Wed).