Description

Powyższe rozważania, będące próbą krytycznego spojrzenia na pewien, stosunkowo wąski fragment tradycji filozoficznej, w określonej proporcji wpisują się we wciąż żywe myślenie oscylujące między Kantem a Heglem. I chociaż literatura przedmiotu, oprócz znanych już dzieł, nadal „rośnie w siłę”, to zdaje się jednak, iż jej pole interpretacyjne nie znalazło jeszcze satysfakcjonującego spełnienia. Dzieje się tak z jednej strony w wyniku niesłabnącej atrakcyjności tematu, z drugiej zaś z odkrywania wielu nowych możliwości interpretacyjnych. Dlatego poddając analizie Kantowską filozofię transcendentalną przede wszystkim uwzględniliśmy ten jej zakres problemowy, który między Heglowskim spekulatywizmem a postkantowskim idiografizmem kształtował współczesny sens myślenia Kantem. W dalszej kolejności, określając specyfikę sporów wokół niego narosłych, odwołaliśmy się do myślenia problemowego, aby na podstawie właściwego mu przesłania śledzić te motywy transcendentalizmu, które doprowadziły do hermeneutycznego „czytania” Kanta. Styl oczywiste jest, że prezentowane kwestie stanowią jedynie wąski fragment tego, co można w ich ramach przekazać. Traktując je jako niedokończoną opowieść, dążyliśmy do tego, aby nie gubiąc jej istotnych treści, akcentować fakt, że nie tylko Kant, ale także (co najmniej w równiej mierze) Hegel byli sprawcami podobnych inspiracji. Można oczywiście spierać się, które z nich wydają się dziś ważniejsze. Z równą determinacją można także definiować klimat, w jakim toczono dyskusje na temat aktualności filozofii obu powyższych myślicieli. Niezależnie od rezultatu dyskusji, wywołuje to sytuację, w której obecność w debatach filozoficznych Kanta i Hegla kreśli granice współczesnego dyskursu filozoficznego (Fragment Zakończenia).