Description

Przedmowa Baza danych dotyczy zawsze pewnego fragmentu rzeczywistości (obszaru analizy) i stanowi zbiór danych, posiadający określoną strukturę wewnętrzną, który reprezentuje ten fragment rzeczywistości i ułatwia przetwarzanie zgromadzonych danych. Do opisu struktury wewnętrznej bazy danych służą modele danych, pozwalające opisać własności danych w sposób ścisły (często sformalizowany) z wykorzystaniem języka matematyki, np. algebry relacji w modelu relacyjnym. Oprócz opisywania struktury danych model także określa dozwolone operacje na danych oraz sposób nakładania ograniczeń (więzów) zapewniających poprawność bazy danych. Do obsługi bazy danych (rozumianej jako zbiór danych) wykorzystuje się system zarządzania bazą danych (SZBD, ang. Database Management System, DBMS). Jest on zorganizowanym zbiorem narzędzi umożliwiających realizację istotnych dla użytkownika operacji na danych. Dotychczas, w oparciu o różne modele, powstało wiele systemów zarządzania bazami danych, jednak wciąż najbardziej popularne pozostają te oparte o model relacyjny. Niezależnie od wyboru, oprogramowanie tego typu wymaga poznania podstaw teoretycznych modelu oraz języka wysokiego poziomu SQL (ang. Structured Query Language). Trudności nauki należy upatrywać w różnorodności i skomplikowaniu oprogramowania SZBD oferowanego przez różnych producentów. Autorzy tego podręcznika proponują naukę w oparciu o PostgreSQL jako jeden z najpopularniejszych otwartych systemów zarządzania relacyjnymi bazami danych (https://db-engines.com/en/blog_post/106). Oprogramowanie to od wielu lat nie spada w światowym rankingu popularności SZBD. W roku 2023 PostgreSQL zajął pierwsze miejsce w rankingu, a od wielu lat ciągle pozostaje w pierwszej dziesiątce wśród prawie 400 wykorzystywanych SZBD wszystkich typów (https://db-engines.com/en/). Proponowany podręcznik zawiera wprowadzenie do podstawowych instrukcji języka SQL wykonywanych w relacyjnych bazach danych bogato ilustrowanych przykładami oraz zadania do samodzielnego rozwiązania utrwalające nabyte umiejętności. Czytelnik zostanie zapoznany ze sposobem tworzenia tabel (podstawowych struktur danych w modelu relacyjnym), ich modyfikowania, usuwania oraz manipulowania danymi. Pokażemy, jak stosując indeksy, polepszyć czas wykonania zapytania, omawiając przy tym wybrane pod- 6 7 Przedmowa stawowe zagadnienia związane z funkcjami języka proceduralnego plpgSQL. W ostatnim rozdziale przedstawimy sposób tworzenia aplikacji bazodanowej w języku Java, przy czym zakładamy, że czytelnik opanował już umiejętności programowania w tym języku.