Description

Współczesne miasta stały się niezbyt bezpieczną przestrzenią do funkcjonowania społeczeństw. Typową cechą współczesnych miast, zwłaszcza dużych, z jednej strony jest szalony postęp cywilizacyjny wiążący się z ich rozwojem, z drugiej zaś coraz więcej jest tam zagrożeń. W dużych miastach, aglomeracjach miejskich czy metropoliach następuje nasilenie zagrożeń społecznych, cywilizacyjnych i naturalnych. Wśród zagrożeń należących do specyfiki miejskiej są związane z: transportem miejskim i komunikacją, ekologią, ochroną środowiska, zarządzaniem miastami i ich rozwojem, gospodarką przestrzenną, rozwarstwieniem dochodów ludności, zbilansowaniem rynków pracy. Najważniejsze jednak są zagrożenia społeczne, spośród których w miastach dominują: przestępczość, zwłaszcza o charakterze kryminalnym, zakłócenia porządku publicznego, przestępczość zorganizowana, przestępczość wśród nieletnich, patologie społeczne, jak: alkoholizm, narkomania, prostytucja. Biorąc pod uwagę przestępczość o charakterze kryminalnym, należy wskazać, że trzy czwarte tego typu przestępstw popełnianych jest w Polsce na terenach miejskich. W miastach, zwłaszcza dużych, spotykamy się często z aktami wandalizmu, chuligaństwa stadionowego, przejawami zachowań agresywnych, nie tylko ze strony blokersów. Miasta są również miejscem protestów społecznych, rozruchów czy zamieszek. Nasileniu zagrożeń społecznych w miastach sprzyjają rozluźnione relacje społeczne, anonimowość, brak poczucia odpowiedzialności za dobro wspólne, rosnące zobojętnienie społeczeństwa, rozwarstwienie społeczeństwa itp. Duże miasta często są nazywane, również potocznie, aglomeracjami miejskimi, a te największe — metropoliami. W Polsce za wielkie są uznawane miasta liczące powyżej 200 tys. ludności. Takich miast jest w Polsce siedemnaście i są to: Białystok, Bydgoszcz, Częstochowa, Gdańsk, Gdynia, Katowice, Kielce, Kraków, Lublin, Łódź, Poznań, Radom, Sosnowiec, Szczecin, Toruń, Warszawa, Wrocław. Miasta te są nazywane zgodnie z klasyfikacją przyjętą w roczniku statystycznym Głównego Urzędu Statystycznego wielkimi polskimi miastami. Najważniejszym organem państwowym powołanym do zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego jest policja. Ustawa o Policji w art. 1 określa podstawowe cele, dla których formacja ta została powołana. Jak stanowi ust. 2 tego przepisu, nadrzędnym celem policji jest ochrona bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymanie bezpieczeństwa i porządku publicznego. Wspomniana ustawa, powołująca w kwietniu 1990 r. tę formację, nadała jej uprawnienia i określiła stojące przed nią zadania. Funkcjonowanie policji zostało dookreślone w aktach prawnych niższego rzędu, tj. w rozporządzeniach ministra spraw wewnętrznych, w zarządzeniach i decyzjach komendanta głównego policji. Zapewnieniem bezpieczeństwa i porządku publicznego w dużych polskich miastach policja zajmuje się przez swoje jednostki zorganizowane w postaci komend miejskich, którymi zarządzają komendanci miejscy podporządkowani właściwym komendantom wojewódzkim. Komendy miejskie funkcjonujące w aglomeracjach miejskich działają wraz z wieloma podległymi im jednostkami organizacyjnymi – komisariatami. Policja w miastach nie działa jednak sama. Zadania ze sfery bezpieczeństwa i porządku na terenie miast to także jeden z bardzo ważnych obszarów działania gmin i powiatów w Polsce. Zadania dla gmin i powiatów wynikają wprost z ustaw: o samorządzie gminnym i o samorządzie powiatowym. Większość wielkich polskich miast ma statut miast na prawach powiatu, inaczej mówiąc, powiatów grodzkich. W przestrzeni miejskiej wielkich miast pojawiają się, jak wspomniano, liczne zagrożenia. Policja musi je identyfikować, diagnozować i ciągle się przygotowywać do skutecznego ich zwalczania. Swoim funkcjonowaniem musi odpowiadać na zmieniające się także oczekiwania społeczne. W policji muszą w związku z tym zachodzić procesy przystosowawcze, usprawnienia organizacyjne. Formacja ta musi elastycznie reagować na zmiany w jej otoczeniu zewnętrznym, jednocześnie sama się zmieniając.