Description

Podstawowe przesłanie tej publikacji, zawarte w tytule: Poznać, aby pomóc, wpisuje się we współczesny nurt EBP (Evidence-Based Practice) czyli praktyki opartej na dowodach empirycznych. Synchronizacja diagnozy, interwencji i ponownej diagnozy stanowi podstawowy postulat tego opracowania. Rehabilitacja wymaga rzetelnego i trafnego rozpoznania problemu, dlatego punktem wyjścia było wyodrębnienie specyficznych zjawisk życia społecznego (szczególnie rodzinnego i szkolnego), a następnie dobranie stosownych narzędzi diagnostycznych. Aby ten cel zrealizować strukturę analiz uporządkowano w oparciu o schemat: od teoretycznego opisu do praktycznej diagnozy zjawiska. W pierwszej części zaprezentowano ekosystemową perspektywę rozumienia funkcjonowania dzieci i młodzieży z Niepełnosprawnością Intelektualną. Uzasadnia ona konieczność diagnozy przestrzeni życia społecznego, a w szczególności rodziny i szkoły. Dlatego w części drugiej, po eksploracji zasadniczych postulatów diagnozy psychologicznej, zaprezentowano charakterystykę szczegółowych problemów w obszarze tych środowisk. Najpierw wskazano na kluczowe zagadnienia adaptacji rodzica do niepełnosprawności intelektualnej dziecka. Następnie przeprowadzono analizy funkcjonowania całego sytemu rodzinnego oraz jego poszczególnych podsystemów (rodzicielskiego i małżeńskiego). Uwzględniono także sytuację psychologiczną rodzeństwa i rolę starszego pokolenia w rodzinie. Do wskazanych w poszczególnych obszarach problemów dopasowano techniki i narzędzia badawcze. Następnie poświęcono uwagę mikrośrodowisku szkolnemu, a w szczególności relacjom z rówieśnikami i nauczycielami. Poznaniu pozytywnych i negatywnych doświadczeń społecznych ucznia ale także jego funkcjonowaniu w obszarze tych relacji mogą służyć zaprezentowane narzędzia diagnostyczne. Publikację wieńczy koncentracja na pomiarze postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych, jako kluczowym wskaźniku egzosytemu. W tym celu zaproponowano narzędzia do pomiaru postaw jawnych (oparte na samoopisie) i ukrytych (oparte na testach). Dziecko z Niepełnosprawnością Intelektualną znacznie dłużej utrzymuje status osoby zależnej dlatego opieka i wychowanie stanowi poważne wyzwanie dla osób i środowisk jego rozwoju. Poznanie jakości i efektywności mechanizmów adaptacyjnych stosowanych przez osoby znaczące w rodzinie, szkole i środowisku otwartym umożliwić może podjęcie działań wspierających, a tym samym przyczynić się do poprawy funkcjonowania dzieci i młodzieży z ograniczonymi możliwościami rozwojowymi. Zapraszam do wspólnej podróży w odkrywaniu tych światów.