Description

Zbiór dwunastu opowiadań Antoniego Langego, po raz pierwszy opublikowany w 1912 w Krakowie. Druga, poprawiona wersja książki, stanowiąca podstawę wszystkich kolejnych wznowień, ukazała się w 1924 w Częstochowie. Choć opowiadaniom zbioru zdecydowanie bliżej do baśni, powszechnie uważa się je za głównego przedstawiciela wczesnego okresu rozwoju fantastyki naukowej w Polsce. Treść dzieła oscyluje przy tym wokół różnorodnych tematów, z czego na pierwszy plan wysuwają się wątki temporalne, psychoanalityczne oraz patriotyczne. Tytuł zbioru odnosi się do pojęcia „czwartego wymiaru” obecnego w naukach ścisłych i filozofii XX wieku. W powszechnym mniemaniu pojęcie to zwykło się pojmować jako synonim czasu. W rzeczywistości może to być również klasa równoległych wszechświatów; przez analogię można stwierdzić, że czwarty wymiar jest dla przestrzeni trójwymiarowej tym co trzeci dla dwuwymiarowej. W skład zbioru weszło 12 niżej wymienionych opowiadań poprzedzonych przedmową na temat rozwijającego się lotnictwa: Babunia, Władca czasu, Kometa, Sen, Eksperyment, Amor i Faun, Almanzor, Rozaura, Lenora, Memoriał doktora Czang-Fu-Li, Rebus, Nowe mieszkanie.