Description

Zmiany w strukturze demograficznej społeczeństw obserwowane są wszędzie tam, gdzie odsetek osób powyżej 65. roku życia znacznie wzrasta. Wraz z wydłużaniem się trwania życia interesującym zagadnieniem staje się zachowanie odpowiedniej jego jakości, sprawności funkcjonalnej, a tym samym niezależności i zadowolenia z niego. Celem niniejszej publikacji było przedstawienie przeprowadzonych badań, dotyczących czynników wpływających na jakość życia kobiet w okresie późnej dorosłości (jakość życia oceniana w czterech domenach – somatycznej, psychologicznej, społecznej i środowiskowej) oraz określenie zależności między jakością życia a sprawnością funkcjonalną. Oprócz tego skupiono się także na zbadaniu i zaprezentowaniu postaw różnych grup wiekowych względem grupy osób 60+. W badaniach posłużono się metodą sondażu diagnostycznego, wykorzystując kwestionariusze: WHOQol-bref (ocena jakości życia), Ambivalent Ageism Scale (ocena ambiwalentnego podejścia do wieku) oraz skrócony kwestionariusz postaw wobec starości, oparty o „Skalę Postaw Wobec Starości”, a także test skojarzeń i test otwartych skojarzeń. Do oceny poziomu sprawności funkcjonalnej posłużono się próbami sprawnościowymi, składającymi się na Senior Fitness Test (ocena sprawności funkcjonalnej w wybranych obszarach). Łącznie przebadano 2681 kobiet i mężczyzn, w tym 1191 kobiet w wieku powyżej 60. roku życia. W ocenie sprawności funkcjonalnej badane kobiety uzyskały wyniki poniżej przeciętnych, szczególnie w próbach oceniających gibkość dolnej części ciała (próba CSRT) oraz gibkość górnej części ciała (próba BST). Pozostałe wyniki prób sprawnościowych (AC, 30SCS, TUG oraz 2MWT) mieściły się w normach przypisanych do wieku badanych lub były nieco powyżej. Wśród czynników korelujących ze sprawnością funkcjonalną wskazano: wiek, wykształcenie, sytuację materialną i stan cywilny. Uczestniczki badania oceniały jakość swojego życia oraz stan zdrowia głów-nie jako dobry lub średni. Wyniki samooceny jakości życia (mediana; uwzględniając aspekty całościowej oceny jakości życia, samooceny stanu zdrowia i oceny w czterech domenach) były równe 91 na 130 możliwych punktów. Stwierdzono dodatnie korelacje pomiędzy wybranymi próbami SFT a jakością życia. Analizując postawy względem osób starszych wykazano, że osoby z grupy wiekowej 15-19 lat oraz 20-24 lata prezentowały bardziej przychylne postawy względem osób 60+. W przypadku podskali wrogości badani w wieku 15-19 lat uzyskiwali istotnie wyższe wyniki niż pozostałe grupy wiekowe. Analiza uzyskanych danych dała obraz dużego nasilenia negatywnych postaw wobec osób star-szych. W pracy zaprezentowano graficzne siatki centylowe, opracowane dla sześciu prób sprawnościowych składających się na Senior Fitness Test. Przedstawione graficzne zmiany w sprawności funkcjonalnej dedykowane są populacji kobiet powyżej 60. roku życia w Polsce. Na podstawie wyników badań oraz własnych doświadczeń z zakresu działania na rzecz aktywizacji osób dojrzałych sformułowano rekomendacje. Wdrożenie ich może pomóc zmienić postrzeganie osób w okresie późnej dorosłości oraz zapewnić tej grupie wiekowej odpowiednie warunki do aktywnego starzenia się.