Description

Przygotowując poniższe dokumenty do druku, brano pod uwagę przede wszystkim ich wartość badawczą, choć nie bez znaczenia była nietypowość źródeł wywiadu gospodarczego i niedostateczna wiedza na ten temat historyków zajmujących się dziejami Polski w dwudziestoleciu międzywojennym. Wybrany zbiór stanowi cenny i ciekawy materiał, pogłębiający wiedzę o stosunkach gospodarczych w Wolnym Mieście Gdańsku, a przede wszystkim w Gdyni, o randze i znaczeniu której decydował nowo wybudowany port ze swą infrastrukturą handlowo-przemysłową i usługową oraz zapleczem miejskim. Dla historyka wartość prezentowanych przekazów polega nie tylko na możliwości uzyskania danych o kapitałach firm, ich koncesjach, zarządach, udziałowcach, bilansach czy zyskach i stratach, ale przede wszystkim na zobrazowaniu mechanizmów ich działania na kapitalistycznym rynku. Mamy tu głównie na myśli powiązania osobowe kierownictwa firm z decydentami politycznymi i gospodarczymi oraz ich wpływ na rentowność prowadzonych przedsiębiorstw. Siłę bodaj największą stanowiły nie tyle może kwalifikacje dyrektorów zarządów lub rad nadzorczych, ile ich tzw. układy, czyli znajomości towarzysko-zawodowe, które pozwalały im zdobyć lepsze lub gorsze kontrakty, zawrzeć korzystniejsze umowy, zdobyć nowe rynki usług, rozbudować dotychczasowe działy pracy. Rzecz warta zauważenia, iż konfidenci i informatorzy, którzy – kierując się nadrzędnym celem ochrony Skarbu Państwa – doszukiwali się nieprawidłowości w funkcjonowaniu firm, nie czynili cnoty z faktu bogacenia się oraz walki konkurencyjnej o zarobek.